Czynności sprawdzające, kontrola podatkowa, postępowania podatkowe są opisane w przepisach ustawy Ordynacja podatkowa.
Najmniej sformalizowane są czynności sprawdzające, co nie znaczy, że nie ma tu zagrożeń. Przeciwnie, doświadczenie i orzecznictwo wskazuje, że administracja podatkowa dopuszcza się podatkowych (proceduralnych) nadużyć, na przykład w odniesieniu do nieujawnionych źródeł przychodu czy nieopatrznie deklarowanych pożyczek.
Odrębną procedurą jest kontrola podatkowa. W przeciwieństwie do czynności sprawdzających kontrolę podatkową należy oficjalnie wszcząć i zakończyć. W toku kontroli podatkowej sprawdza się czy podatnicy wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. W tym celu organy podatkowe prowadzą drobiazgowe postępowanie dowodowe. Działający w interesie swego mocodawcy doradca podatkowy powinien zwracać szczególną uwagę czy organy podatkowe gromadzą dowody zgodnie z prawem, jak również sam powinien składać własne wnioski dowodowe (jeśli zajdzie taka potrzeba).
Czym innym jest postępowanie podatkowe. Organ podatkowy może je wszcząć samoistnie lub niejako w kontynuacji kontroli podatkowej. W postępowaniu podatkowym nadal gromadzi się dowody. Dowodem może być w zadzie wszystko, co prowadzi do wyjaśnienia sprawy, ale pod warunkiem (przynajmniej teoretycznie), że jest zgodne z prawem. Przykładowo dowodami mogą być księgi podatkowe, deklaracje podatkowe, zeznania świadków, opinie biegłych oraz wiele innych materiałów i informacji. Postępowanie podatkowe, o ile nie zostanie umorzone, kończy decyzja podatkowa, którą można zaskarżyć wnosząc odwołanie.
